dinsdag 25 juli 2006

          Wâ waère m’n groas mee die mure van Jan

 

 

Misschien stamde ’t èkken roônd de kèrreke nog uut d’n tied van de Batavieren. Precies weet ‘k ôk nie mî. Dat èkken bestoônd toen uut paèlen van oôngeveer ’n meter oagte, mee van dâ roestige armonikaogaos d’r an. Je mos d’r nie tegen an leune, aânders lag je vô’tiedig op ’t kèrrek’of.
Noe was dat gammele èkken â meer dan eens oônderwèrrepe van gesprèk ewist in de gemeênteraèd. D’r mos ’n nieuw èkken komme,dâ duurzaèm in goeiekoap was. Wie d’r op ’t idee ekommen is om de mure te laète baauwe weet ‘k nie. ‘k Bin d’r nie bie ewist. In wie d’r op ’t idee ekommen is om die rotsblokken te koape weet ‘k ôk nie. Ma t’zâ zeker wè in de annaolen van de gemeênteraèd bewaèrd weze.

Op zekeren dag kwaème d’r ’n paèr vinters om t’aauwen aèkken of te breke. Daènaè maèkten ze in ’n keurige cirkel roônd de kèrreke, de openbaère laègere schole, ’t arrestaântenlokaol in de bèrgplaèse van de braândspuite, ’n fundering van beton van oôngeveer veertig centimeter breed. Intusse wiere d’r waègens vol mee rotsblokken an evoerd. Waè ze die vandaèn aèld è is m’n noe nog ’n raèsel. Mâ as d’n dag van gistere weet ik nog oe eên van de twee mannen ’n rotsblok opraèpte in d’r mee naè de fundering liep.
Zoônder poespas van ‘d’n eêste steên wier eleit deû’ lei die man, die laèter mien groate kammeraod zou oare, dat blok op z’n plèkke. Dit is noe meer dan zeventig jaèr elee. In dat blok leit ‘r nog. As ‘k nog precies wist welken ’t was, gieng ik die steên aolsnog goud vèrreve.
Zô begon de bouw van de mure. ’t Was aomaè recht tegenover oôns uus dus je kan begriepe dâ ‘k èlken dag gieng kieke naè de vorderiengen. Laèter oarde ik dâ ’t wèrrek was opgedra`ge an ’n paèr wèrrekloaze boere-aèrebaaiërs. Ik dienke dâ ze op z’n besten eên weke bezig waère toe d’r â eên of’aèkte. Toe was t’r nog mar eêne over. Alleên an de vastoudend’eit van dien eênen is ’t te danke dâ die mure gereêd ekomme is. Z’n naèm?: Jan de Jonge uut de Kosjeswègte.

  

Vô vaoder Cats, Michiel Adriaanszoon de Ruijter, Naerebout in nog vee aândere beroemde Zeêuwen wiere staândbeêlden op ericht. Vô Jan de Jonge è ‘k nèrreges ’n klein gedènkplaètje ezie. In toch was ’n de persoan dia n Kèrrekwèrreve vô vele jaèren ’n eigen gezicht gaf. Ie besteedde meer tied an ’t zoeken naè passende stikken, dan an ’t mèsselen zèllef. Mâ ‘k erinner m’n eige nog goed dat ’n zèlfs bie m’n daègelijkse praètje nie even d’n tied nam om ’n sigarètje op te steke. Ongedurig zwierve z’n oagen over de rotsblokken om de juuste steênen op de juuste plèkken te kriege. D’r kwam ‘’n tied, dat ’t bouwen an de mure vô zien ’n tweêde natuur begon t’oaren. Aolsmâ gestaèger naèderde de mure z’n voltoaiing. In èlleken dag, in weer in wind was ’n op z’n post. Totdat ’n op zekere dag de laoste steên op z’n plèkke lei. Nog eve mee ’n kwaste de voegen bie’strieke in daè stieng dan die mure as ’n bezienswaèrdigheid van de eêste orde.
Je kon wè zègge dat ’n de moeilijkste klus eklaèrd ao die oait op Kèrrekwèrreve was volbrocht. Wâ waère m’n groas. Van einde in verre kwaème de maènsen kieke naè dat zôveeste wêreldwoônder. Oorlog in rampe, de mure eit ’t aomaè deûstaè zoônder ’n kik te geve, as ’n monumènt van deûzettingsvermogen in kunstzin. Ik dienke nie dâ de bouwmeêster Jan de Jonge oait ’n lintje ekregen eit. ’t Zâ noe wè te laète weze. Jan de Jonge zâ wè nie mî in ’t land van de levenden weze. Alleên in oônze erinnering zâ d’n voortleve. Z’n naèm zâ nie in de krante komme bie de lintjesregen zô om in naèbie dertig april. Mâ verdient eit ‘n ‘t.
Noe è ‘k mien eige laète vertèlle dat èrreges in die mure ’n buisje verstopt zit mee gegevens betrèffende de beslissingen van de gemeênteraèd in de mèsselaèr.
’ t Oart noe zô langzaèmeraând tied dat dat buisje vô d’n dag aèld oart. As ze dat noen ie doe, gebeurt dat noait mî. De mure is â vô d’n èlt ter ziele.
M’n è naèmelijk geconstateerd dâ nieuwe, na`rampse machtébbers minder waèrdering aode vô dat gigantische bouwwèrrek as de mènsen vroeger. Naè de rampe wier de mure tot aolleve oagte aofébroke. Daèmee ield t’n op ’n monumènt te weze. M’n è noe weliswaèr ’n beter overzicht over ’t gazon, mâ de ènkele keren in ’n jaèr dâ ‘k ‘m begroete, bluuf ik ‘t ’n aofgebroke mure vinde in zeker gin monumènt .
In dat spiet mien toch zô vreêselijk, Jan. Mâ jao, vee tied è ‘k o knie mî.

Joop van Zijp